سیستم های معمول خودرو که در آن از فنر و کمک فنر ساده ی مکانیکی استفاده می شود را سیستم تعلیق غیرفعال گویند ، تعلیق غیرفعال معایبی دارد که برای درک بهتر می بایست با وظایف کلی تعلیق خودرو و اشکالات و ایرادات آن به خوبی آشنا شوید ، با مطالعه این صفحه ، این نتیجه حاصل خواهد شد.
به طور کلی سیستم تعلیق خودرو دو وظیفه مهم برعهده دارد.
1- جذب ضربات و ارتعاشات :
اولین وظیفه سیستم تعلیق ، جذب و خنثی سازی ضربات و ارتعاشات وارد به چرخ خودرو در اثر ناهمواری های خیابان و همچنین نوسانات ایجاد شده در بدنه خودرو به علت شتاب ، ترمز و پیچیدن خودرو می باشد. در شکل زیر نوسانات چرخ با خط سفید مشخص شده ، سیستم تعلیق بهینه می بایست از واردشدن این نوسانات به اتاق خودرو و سرنشینان جلوگیری کرده و اتاق خودرو را در خطی ثابت (خط نارنجی) پیش ببرد.
2- افزایش پایداری خودرو:
دومین وظیفه سیستم تعلیق ، پایدارکردن چرخ های خودرو در تمام شرایط جهت جلوگیری کردن از انحراف و واژگونی خودرو می باشد. در شکل زیر می بینید که سیستم تعلیق نتوانسته چرخ عقب خودرو را در سطح خیابان نگه دارد و خودرو واژگون یا منحرف می شود.
اکنون که با دو وظیفه اصلی سیستم تعلیق آشنا شدید ، به عیوب سیستم تعلیق می پردازیم.
1- عیوب دمپر یا کمک فنر ساده :
برای داشتن سیستم تعلیق خوب علاوه بر طراحی درست و اصولی مکانیزم های تعلیق مانند مک فرسون ، بازویی ، جناغی و ... می بایست فنر و کمک فنر مناسبی استفاده نمود ، در واقع نقش فنر و کمک فنر در ایفای نقش تعلیق خودرو بسیار مهم است. با خود فنر و کمک فنر در بخش های تعلیق ، تعلیق جلو و تعلیق عقب آشنا شده اید ، در شکل زیر فنر با شماره 1 ، کمک فنر با شماره 2 ، محل نصب مجموعه فنر و کمک فنر به بدنه با شماره 3 و محل نصب مجموعه دمپینگ به چرخ با شماره 4 نشان داده شده اند.
اکنون بر عملکرد خود کمک فنر یا همان دمپر تمرکز می کنیم ، برای درک عملکرد و روش کار کمک فنر به شکل زیر که یک مدل ساده دمپر یا کمک فنر می باشد نگاه کنید ، بدنه دمپر با C و میله دمپر با A نشان داده شده ، داخل بدنه دمپر گاز F و مایع D قرار دارند و دیافراگم E ، مایع و گاز را از یکدیگر جدا می کند و مانع از اختلاط مایع D با گاز F می شود ، عملکرد قطعه B بسیار مهم است و در ادامه به آن پرداخته می شود ، در این شکل ، شما بالا و پایین شدن دمپر را مشاهده می کنید.
هانطور که می دانید مایع بر خلاف گاز ، قابل تراکم نیست یعنی نمی توان با فشاردادن ، حجمش را کم کرد بنابراین مایع از قطعه B عبور می کند یعنی وقتی میله A بالا می رود ، مایع نارنجی رنگ با عبور از دیافراگم B به پایین دیافراگم می آید و وقتی میله A پایین می آید ، مایع نارنجی با عبور از دیافراگم B به بالای دیافراگم می آید ، در واقع دیافراگم B به صورت استوانه ای می باشد که عبور مایع نارنجی از منطقه D به بالا و پایین را محدود می کند یعنی عبور و مرور مایع نارنجی به بالا و پایین را سخت کرده و سرعت عبور مایع را کم می کند ، برای درک بهتر دیافراگم استوانه ای B به شکل زیر نگاه کنید ، در شکل زیر این دیافراگم با A نشان داده شده و دارای سوراخ های بسیار ریزی می باشد که عبور مایع از بالا به پایین و پایین به بالا به آرامی انجام می گیرد و همین عملکرد دیافراگم باعث جذب ارتعاشات فنر و خنثی سازی آنها می شود.
البته شکل داخل دمپرها کمی متفاوت از تصویر متحرکیست که مشاهده نمودید ، شکل داخلی دمپرها بصورت زیر می باشد ، گاز فشرده شده در جداره خارجی فنر می باشد که با C و B مشخص شده و مایع نارنجی از دیافراگم های D و F عبور و مرور می کند و چنانی که می بینید در نواحی C ، B و E جریان پیدا می کند.
هرچقدر سوراخ های ریز دیافراگم ها ریزتر و کمتر باشد ، سرعت حرکت و تبادل مایع از یک ناحیه به ناحیه دیگر سخت تر و کندتر می شود و در نتیجه دمپر سخت تر می شود ولی هرچقدر سوراخ های دیافراگم قطورتر و بیشتر باشند سرعت حرکت و تبادل مایع از یک ناحیه به ناحیه دیگر راحت تر و تندتر می شود و در نتیجه دمپر نرم تر می شود. در شکل زیر دو نوع دمپر را مشاهده می کنید ، دمپر بالایی نرم و دمپر پایینی سخت می باشد.
سوال : دمپر نرم بهتر است یا دمپر سخت ؟ کدامیک برای استفاده در سیستم تعلیق مناسب هستند؟
این سوال را نمی توان به طور مطلق جواب داد چون استفاده از هر کدام ، خوبی ها و بدی هایی دارد ؛ در صورت استفاده از کمک فنر نرم ، سیستم تعلیق وظیفه ی اولش که که ایجاد راحتی برای سرنشینان خودرو می باشد را به خوبی انجام می دهد ، البته این قضیه همیشه درست نیست و اگر دمپر بیش از اندازه نرم باشد ، اتاق ماشین بیش از اندازه بالا و پایین می رود و چنان که در ادامه خواهید دید انحرافات به سمت جلو ، عقب و مایل خودرو بیشتر می شود و خود این امر باعث آزار سرنشینان می شود ولی به هر حال (در اکثر مواقع و نه همیشه) خودرو عملکرد بهتری در عبور از ناهمواری های مسیر خواهد داشت.
اگر دمپر سخت تر باشد (اصطلاحا دمپر سخت تر را خشک تر نیز گویند) آنوقت سیستم تعلیق وظیفه دومش را بهتر انجام می دهد یعنی پایداری خودرو را در سطح جاده را بهتر می کند ، یعنی وقتی خودرو در حال طی مسیر پیچ جاده می باشد یا شتاب گرفته و ترمز می کند ، تعلیق خشک ماشین را پایدارتر می کند و تمایل خودرو به واژگونی و انحراف را کاهش می دهد.
همانطور که می بینید در شرایطی نیاز به کمک فنر نرم و در شرایط دیگری نیاز به کمک فنر نرم خواهیم داشت و کمک فنرهای نرم ، نمی توانند این خواسته ما را اجابت کنند چون مقدار سفتی آنها در تمام شرایط ، ثابت و بدون تغییر می ماند و این عیب کمک فنرهای ساده ی مورد استفاده در سیستم های تعلیق غیرفعال می باشد. این عیب کمک فنر های ساده ، باعث ایجاد عیوب دیگری نیز می شود که در ادمه به دو عدد از آنها اشاره می کنیم.
2- انحراف اتاق خودرو در پیچ:
همانطور که می دانید وقتی خودرویی در مسیر پیچ جاده قرار می گیرد ، بدنه آن به سمت خارج پیچ منحرف می شود.
در شکل زیر ، عقب دو خودرو را مشاهده می کنید که در حال پیچیدن به سمت کمک راننده می باشند (به سمت راست می پیچند) همانطور که می بینید سمت چپ اتاق خودروها به سمت پایین متمایل شده و سمت راست اتاق خودروها به سمت بالا متمایل می شود ، خودروی اولی دارای کمک فنر نرم می باشد و انحراف خودرو به علت نرم بودن دمپرش بیشتر می باشد ولی خودروی دوم ، دمپرش (کمک فنرش) خشک تر بوده و اتاق خودرو کمتر منحرف می شود و پایداری خودروی دوم در پیچ بهتر می باشد.
3- انحراف اتاق خودرو در ترمز و شتاب :
علاوه بر پایداری خودرو در پیچ ، پایداری در ترمزگرفتن و شتاب گرفتن نیز مهم می باشد.
همانطور که در شکل زیر می بینید خودرویی که ترمز می کند ، سمت جلوی آن به زمین نزدیک شده و سمت عقب آن از زمین دور می شود ، هرچقدر دمپر ماشین خشک تر باشد ، پرتاب خودرو به سمت جلو در ترمزگرفتن نیز کمتر می شود و پایداری و آسایش سرنشینان بیشتر.
به علاوه در شتاب گرفتن ، برعکس ترمز گرفتن ، جلوی خودرو از زمین دور شده و عقب خودرو به زمین نزدیک می شود و کمک فنرهای سخت تر ، این مدل انحراف اتاق خودرو به سمت عقب در شتاب گرفتن را کمتر می کنند.
همانطور که می بینید در پاره ای از مواقع نیاز به دمپر نرم داریم و گاهی اوقات نیاز به دمپر سخت ، ولی سیستم های تعلیق غیرفعال یا همیشه خشک می باشند یا همیشه نرم و نمی توانند یک سیستم تعلیق ایده آل باشند همچنین قابلیت تنظیم ارتفاع و سایر انتظاراتی که از یک سیستم تعلیق ایده آل داریم را ندارند ، بنابراین می توان نتیجه گرفت که فنر و کمک فنرهای ساده بلاخره دارای مشکلات وعیوبی می باشند. (حتی اگر جنس آنها بسیار خوب باشد) برای رفع عیوب سیستم های تعلیق ساده (غیرفعال) ، سیستم های تعلیق پیشرفته تری طراحی و ساخته شده اند که ما آنها را در قالب دو بخش سیستم های تعلیق های نیمه فعال و فعال ، دسته بندی و بررسی کرده ایم ، هر کدام از این سیستم ها دارای ویژگی هایی هستند که در بخش مربوط به خودشان شرح داده شده و بررسی شده اند.
جهت کسب اطلاعات درباره تعلیق نیمه فعال و تعلیق فعال ، بر روی آنها کلیک کنید.
برچسب ها
