گیریس یکی از پرکاربردترین وسیله ها برای روانکاری می باشد که حالتی بین جامد و مایع دارد ، بهتر است بگوییم حالت ژله ای یا کرم مانند دارد ، در شکل زیر گیریس عرضه شده داخل بسته بندی را می بینید.
گیریس نه تنها در خودرو بلکه در بسیاری از مکانیزم ها و قطعات صنعتی ، کارگاهی و حتی خانگی کاربرد دارد.
به طور کلی گیریس کاری در شرایطی به کار می رود که یک یا چند شرط زیر برقرار باشد.
1- مایع روانکار نیاز به تحمل دمای بالا نداشته باشد.
معمولا گیریس ها تحمل دمای بالایی ندارد و دمای کاری آنها معمولا کمتر از 100 درجه سانتیگراد می باشد.
2- روانکاری یک محل ساده باشد و گیریس کاری جوابگوی آن باشد.
گیریس با توجه به خواصش جوابگوی روانکاری قسمت های مهم و حساسی چون موتور و گیربکس نمی باشد ، اما می توان برای روان شدن لولای درب خودرو و مکانیزم بالابر شیشه های خودرو از آن استفاده کرد.
3- روانکاری یک محل با روغن و سایر سیستم های روانکاری مرسوم امکان پذیر نباشد.
در ادامه همین صفحه متوجه چنین بخش هایی از خودرو خواهید شد.
4- محل روانکاری می بایست از گرد و غبار و رطوبت دور بماند.
یکی از کاربردهای گیریس ، جلوگیری از ورود رطوبت و گرد و غبار به اجزای گیریس کاری شده می باشد. (به علت خمیری بودن)
اکنون برای درک بهتر شرایط گفته شده و همچنین آشنایی با قسمت هایی از خودرو که در آن از گیریس استفاده شده ، چند قطعه از خودرو که گیریس کاری می شوند را شرح می دهیم.
یکی از آن اجزا یاتاقان های غلتشی یعنی بلبرینگ و رولبرینگ ها می باشند ، این مدل یاتاقان ها بر خلاف یاتاقان های لغزشی داخل موتور که در هر لحظه نیاز به روغنکاری پرفشار دارند (مانند یاتاقان میل لنگ ، شاتون ، گژن پین و ...) اصطکاک فوق العاده کمتری داشته ، گرمای کمتری تولید می کنند ، سایش کمتری دارند و در نتیجه نیاز کمتری به روغن کاری و رسیدگی دارند ، همچنین بلبرینگ ها و رولبرینگ ها معمولا به صورت یک مجموعه بسته و گیریس کاری شده ارائه می شوند و فقط تعویض می شوند و نه تعمیر ؛ در شکل زیر یک مدل رولبرینگ را مشاهده می کنید.
رولبرینگ هایی نیز وجود دارند که نیاز به گیریس کاری و رسیدگی دارند مانند رولبرینگ های مورد استفاده در چرخ خودرو که هر از چندگاهی می بایست مجددا گیریس کاری شده و با پوشش های آب بندی ، از ورود رطوبت و گرد و خاک حفظ شوند.
یکی دیگر از قطعاتی که در خودرو نیاز به گیریس کاری دارد ، مفصل های مورد استفاده در سیستم انتقال قدرت ، فرمان و تعلیق می باشند ، مانند مفصل های پلوس (سر پلوس یا کله پلوس) ، سیبک فرمان و سر کمک ها (محل اتصال کمک فنرها به بدنه) ، در شکل زیر یک مفصل پلوس را مشاهده می کنید که سرشار از قطعات فلزی لغزنده بر روی یکدیگر می باشد.
این مفصل قبل از نصب می بایست به خوبی گیریس کاری شود.
و بعد از نصب ، می بایست با گردگیر مناسب آب بندی شود تا آب و آلودگی های جامد به آن نفوذ نکنند.
در هر وسیله ای که گیریس کاری می شود ، از گردگیرهایی برای آب بندی آن استفاده می شود ، در شکل زیر چند نمونه گردگیر با شکل و اندازه های مختلف مشاهده می کنید.
به کار بردن این گردگیرها به این علت است که چون گیریس حالت چسبندگی دارد ، ذرات ریز جامد را به خود جذب می کند (البته با جذب این ذرات مانع ورود آنها به قطعه و مکانیزم گیریس کاری شده می شود) اگر از گردگیر استفاده نشود ، قطعات گیریس کاری شده به مرور زمان به شدت آلوده شده و جاذب تمامی آلودگی های جامد می شوند ، در شکل زیر سمت راست یک زنجیر دوچرخه گیریس کاری شده (و البته طبیعتا بدون حفاظ و گردگیر) و در شکل سمت چپ یک چرخ دنده گیریس کاری شده بدون حفاظ و آب بندی را مشاهده می کنید ، آلودگی شدید آنها به علت گیریس کاری آنها بدون حفاظ ، گردگیر و سایر اجزای آب بندی می باشد.
پس اگر گیریس به همراه اجزای آب بندی مثل گردگیر استفاده شود ، علاوه بر روانکاری ، با جذب ذرات ریز ، مانع از ورود این آلودگی ها به مکانیزم گیریس کاری می شود ولی اگر بدون حفاظ و آب بندی به کار رود ، خودش عامل جذب آلودگی ها خواهد شد و چه بسا روانکاری را نیز به خوبی انجام ندهد. در شکل زیر چند عضو گیریس کاری شده خودرو را مشاهده می کنید که به علت پاره شدن یا از بین رفتن گردگیرشان به شدت آلوده شده و عمرشان زودتر از موعد تمام شده است.
گیریس ها دائم العمر نیستند و پس از مدتی اصطلاحا فاسد شده ، سفت می شوند و خواص خود را از دست می دهند ، در شکل زیر بلبرینگی را می بینید که گیریس داخل آن فاسد شده و بلبرینگ را خراب کرده است.
همانطور که دیدید کلیه اجزای اصلی که در خودرو گیریس کاری می شدند (مثل مفصل ها ، سیبک ها و ...) و همچنین اجزای فرعی (مثل لولای درب ها ، قطب های باتری خودرو جهت جلوگیری از سولفاته شدن و...) به روش دیگری قابلیت روانکاری نداشتند و یا شاید ارزش روانکاری با اجزایی چون پمپ روغن ، فیلتر روغن و.. را نداشتند ، چون بر خلاف موتور و گیربکس ، قطعات مصرفی هستند و لازم نیست عمری طولانی به اندازه موتور و گیربکس داشته باشند.
برچسب ها
